علامه طباطبایی بهعنوان فیلسوفی اسلامی و معاصر که با سبک فلسفی حکمت متعالیه، افزون بر قدرت تحلیل فلسفی و کلامی یعنی استدلال و برهان، مستند و مؤید به سنت وحی و کشف و شهود عرفانی است، مناسبترین گزینه برای پردازش سیستمی جدید، نقادانه، تاریخمند و پویا از هویت انسان است تا با ارائه و بسط آن براساس فهم دقیق وی از ماهیت انسان غربی و فرهنگ معاصر و نیز، دستمایه ناب ایشان از تفکر فلسفی و فرهنگ اسلامی، بتوان کژی و آفت تحلیلهای مادی انسان را نمایاند.
از خصوصیات علامه طباطبایی ارادت خالصانه به حضرت سیدالشهدا علیه السلام بود و ما با چشم خود دیدیم که علامه عالی مقام طباطبایی با حال ضعف و مریضی که دستشان بر عصا می لرزید، در روضه آقای برقعی شرکت می کرد و می فرمود: می خواهم بروم به روضه آقا مرتضی برقعی. روضه آقای برقعی ۱۵۰ سال سابقه داشت. برقعی ها و رضوی ها و تقوی های قم از نسل موسی مبرقع از نوادگان حضرت جواد علیه السلام هستند. یک روضه ۱۵۰ ساله در دهه عاشورا و در محله ی گذرخان خوانده می شد. علامه خیلی به این روضه علاقه داشت و با دست لرزان تشریف می آورد و گریه می کرد و می فرمود: روز قیامت در و دیوار این خانه برای کسانی که به روضه آمده اند، شهادت می دهد. همه موجودات ادراک دارند. شعور دارند و جوارح انسان و مکان هایی که انسان در آن عبادت کرده یا خدای نخواسته معصیت کرده، روز قیامت برای انسان شهادت می دهند: «الیومَ نَختِمُ عَلی أفواهِهِم و تُکلّمُنا أیدیهم و تَشهَدُ أرجُلُهم بِما کَانوا یَکسِبُون».(یس: ۶۵) علاقه شدیدی به حضرت سیدالشهدا علیه السلام داشت و همین ها علامه را بالا برد.
استاد علامه (ره) به معنی مصطلح سیاست، «سیاسی» نبود، ولی این به معنی عدم اهتمام به مسائل جامعه و مردم نیست. پیش از حوادث ۱۵خرداد و درمسائل مربوط به انجمن های ایالتی ولایتی، و پس از فاجعه قتل عام مردم در ۱۵خرداد، استاد علامه همیشه طرف «مشورت» مراجع عظام بود و درجلسات این بزرگان شرکت میکرد و حتی در بعضی از اعلامیه های مشترک مراجع عظام قم، امضای ایشان هم هست. اما پس از آنکه اعلامیه ها و بیانیه ها «تک امضائی» شد ایشان بطور مستقل اعلامیه ای ندادند ولی «سکوت» هم نکرده بودند و به هرنحو مقدور با مراجع وکلیت روحانیت مبارز «هماهنگی» داشت و اغلب روحانیون مبارز از شهید مطهری و بهشتی و مفتح و قدوسی و غیر هم، همه شاگردان علامه طباطبایی بودند و بدون شک تربیت فکری – معنوی این بزرگان، توسط علامه طباطبایی، نقشی اساسی در حرکت آنها داشت. درباره مسائل جهان اسلام، از جمله مسئله فلسطین، استاد علامه همواره فعال بود و حتی در مورد لزوم کمک به مردم فلسطین، ایشان اعلامیه ای را همراه شهید مطهری و مرحوم آیت الله سیدابوالفضل موسوی زنجانی منتشر ساخت که در آن ضمن افتتاح حساب بانکی در بانک های: ملی، صادرات و بازرگانی، مردم را به یاری مردم ستمدیده فلسطین فراخوانده بود. یکی از شاگردان علامه طباطبایی میگوید:
«از خصوصیات علامه طباطبایی، این بود که هیچگاه از کسی بدگویی نمیکردند. در طی ۳۵ سال ارتباط با ایشان، جز بدگویی از دربار و رژیم طاغوت، حتی یکبار هم بدگویی کسی را از ایشان نشنیدم .» آیت الله مطهری از معماران فکری انقلاب اسلامی درباره علامه طباطبایی میگویند : « علامه طباطبایی رابطه عاطفی و فکری بسیار نزدیکی با امام خمینی(ره) داشتند.» امام خمینی (ره) درباره علامه طباطبایی میفرماید: « آقای طباطبایی مرد بزرگی است و حفظ ایشان با این مقام علمی لازم است » .همچنین ایشان در اوایل انقلاب خطاب به علامه طباطبایی فرموده بودند : «همجواری شما برای ما مغتنم است .»
مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه خامنه ای، در قسمتی از پیام خود به مناسبت سالگرد ارتحال علامه طباطبایی، ایشان را چنین ستودند: «او (علامه طباطبایی) مجموعهای از معارف و فرهنگ اسلام بود، فقیه بود، حکیم بود، آگاه از اندوختههای فلسفی شرق و غرب بود، مفسّر قرآن بود، از علوم اسلامی، یعنی علومی که از اسلام نشأت گرفته، یا از آن تغذیه کرده است، مطلع بود… شخصیت او، در لابه لای این دانستنیهای بسیار، به کمک ریاضتی مداوم و درازمدت پرورده، صیقل یافته و پرداخته شده بود. از کسانیبودکهتنها مکتبجامعی چون اسلام میتواندامثال او را در دامان پربرکت خویش پرورش دهد»
علامه سیدمحمدحسین طباطبایی سرانجام در صبح یکشنبه ۲۴ آبان ۱۳۶۰ ش برابر با هجدهم محرم ۱۴۰۲ ق پس از یک هفته بیماری، دارفانی را در هشتاد سالگی وداع نموده و به دیار باقی شتافت. مزارش در کنار حرم حضرت معصومه(س) زیارتگاه عاشقان و شیفتگانش می باشد.